We zijn een beetje jouw familie
Wat gaan we morgen doen?
Volgende week?
Volgend jaar?
Waar kunnen we ons wassen?
Bibliotheek Luchtbal (Antwerpen), dinsdagnamiddag. We zitten met 13 deelnemers rond de tafel voor de wekelijkse sessie samenlezen met mensen die Nederlands leren. Begeleidster Lut slaat een brug van het verhaal naar de vraagtekens in het leven van de deelnemers. Hoe vraagtekens je uit de slaap houden, zoveel energie vreten, zoveel slaap wegnemen, een grote berg worden. Eén deelneemster vertelt dat ze zich voortdurend afvraagt wanneer de oorlog in Afghanistan stopt, wanneer het weer veilig wordt. Dat ze haar dochter vaak vraagt of die haar wil vergezellen, als ze teruggaat om haar land in vrede te bezoeken. “Maar ik vrees dat ze te oud zal zijn om nog mee te willen, als het weer veilig is in Afghanistan. Ze kent mijn land niet.”
Wij zijn een beetje jouw familie
We zoeken mooie zinnen in de tekst en staan lang stil bij “Hoe lang duurt een nacht?” We proeven de woorden ‘eenzaamheid’ en ‘alleen’ en ‘glimlach’. Het is bijna cliché, en toch gebeurt het echt: één deelneemster vertelt dat ze geen familie heeft in België, waarop een man reageert dat iedereen rond de tafel toch een beetje haar familie is. Het was te oprecht om melig te over te komen.
Ze glimlachen weinig
Ze vinden ook dat Antwerpenaren weinig glimlachen, en sommigen zijn bang om Nederlands te praten omdat hun buren boos kijken als ze een fout maken. “Maar ik wil oefenen.” Eén deelneemster durft te vertellen dat ze hier, na al die jaren, niet graag is. Ze wil niet ondankbaar zijn, aarzelt ze, maar ze zou zo graag terugkeren. Anderen zeggen dat ze, sinds ze kinderen hebben, hier thuis zijn, voor en door hun kinderen.
Die balans zoeken, altijd weer
We balanceren, zoals vaker in een samenleesgroep, tussen zware gevoelens en lichtheid. Opnieuw zie ik het gebeuren: dankzij het verhaal proeven deelnemers woorden, vinden ze elkaar, herkennen ze elkaars emoties, raken ze in gesprek over mooie en lastige dagen in hun leven. Al die deelnemers zitten hier uit vrije wil, net als begeleidster Lut. Het is gewoon mooi.
De wereld zou een mooiere plek zijn
En dat op de dag dat onze federale regering alweer bijna struikelde over een VN-migratiepact en, erger nog, de dag dat één van onze regeringspartijen een campagne vol klinkklare racismekreten lanceert (en die een uur later weer intrekt).
Soms vertel ik het tijdens een training SamenLezen, soms vertel ik het aan mijn vrienden op café, soms zeg ik aan deelnemers: als meer mensen elke week zouden samen lezen, samen schoonheid zouden ontdekken en samen over verschillende meningen zouden praten. Heus, de wereld zou een mooiere plek zijn.
Ilona Plichart, gepassioneerd samenleesbegeleider