De onbegrijpelijke keuze van de Vlaamse overheid om te snijden in loopbaanbegeleiding

Per 1 januari kortwiekte de Vlaamse overheid de toegang tot loopbaancheques. Loopbaancheques, die tot nu toe recht gaven op 8 uur loopbaancoaching bij een erkende coach, kan je nu pas aanvragen als je liefst zeven jaar hebt gewerkt. Tot nu toe kwamen mensen al in aanmerking na ongeveer één jaar werkervaring.

Enkele voorbeelden van twintigers die ik vorig jaar mocht coachen:

• Dominique van 23 verliet op z’n achttiende school, werkt in een supermarkt, hoopt op een vast contract en wilde uitzoeken hoe hij zijn job kan combineren met een studie. Dominique mag dat vanaf nu alleen uitvissen.
• Administratief medewerker Hanne van 28 ging op haar tweede job onderuit en bleef drie maanden thuis om te recupereren, nadat ze in een team terecht kwam dat werkte van 8u tot 20u, zonder baas en zonder appreciatie. Zij mag nu zelf uitzoeken of en hoe ze weer gaat werken, en hoe het kwam dat ze uitviel. 
• Handelsingenieur Simon van 26 noemt zichzelf ambitieus en raakte gefrustreerd omdat werkgevers hem – in zijn ogen – geen kansen lijken te geven. Simon blijft nu zitten met zijn frustratie. Geen coach meer om hem een spiegel voor te houden, met hem te zoeken welke positieve acties hij kan ondernemen, en waar zijn echte talenten liggen.

• Kinesiste Zjelka (27) was elke dag onzeker over haar job en overwoog elke vrijdag om tegen haar leidinggevende te zeggen dat ze maandag niet meer kwam. Ze sliep al maanden amper door de stress. Waar zoekt Zjelka vanaf nu hulp? Ze kan in elk geval niet meer terecht bij een – betaalbare –  loopbaancoach.

Dankzij loopbaancheques konden jongvolwassenen echt hulp vinden wanneer het moeilijk liep in hun leven. Sommigen deden dit omdat ze zich opgebrand voelen of moedeloos. Voor hen is een noodkreet. Anderen zijn al goed op weg, voelen zich onzeker en willen meer inzicht vinden in wie ze zijn en waarom ze nu opnieuw tegen iets aanlopen.

Bij loopbaancoaches kunnen volwassenen na enige werkervaring wat afstand nemen en in de diepte evalueren: wat liep er mis? Wat past echt niet bij mij? Wat miste ik op mijn job? Wie ben ik en wat heb ik echt nodig? Wat wil ik doen in deze wereld? Hoe kan ik leren omgaan met de stress die op mij afkomt? 

Dankzij loopbaanbegeleiding weten jongvolwassenen beter wie ze zijn en wat ze nodig hebben. Zodat ze gerichtere professionele keuzes kunnen maken, met veel meer zelfinzicht en moed. Zodat ze zich niet naar het werk blijven slepen, zodat ze niet uitvallen, zodat ze niet jaren aan een stuk onzeker blijven. Net twintigers, die nog niet in een vaste structuur en met belangrijke verplichtingen moeten leven, besluiten na loopbaanbegeleiding vaak om het roer volledig om te gooien en te kiezen voor een jobparcours dat beter bij hen past. 

Een opleiding op hogeschool, op de universiteit of in het middelbaar onderwijs bereidt de meeste jongvolwassenen er te weinig op hoe confronterend de eerste werkervaringen kunnen zijn. Gelukkig zijn er dan loopbaancoaches… Beter gezegd: waren wij er.

Net deze toegankelijke en broodnodige vorm van begeleiding schaft de regering af, onder het mom dat mensen best enkele jaren werkervaring opdoen, voor ze recht hebben op loopbaanbegeleiding. Ik kan u zeggen: twee jaar of vier jaar , of zelfs anderhalf jaar doodongelukkig zijn op je job… Dat put uit, dat maakt ziek. 

Willen we echt dat toegang tot mentale gezondheidszorg nog sterker een voorrecht wordt voor wie het zich financieel kan permitteren? Want als je een twintiger bent die bijvoorbeeld net alleen woont en de huur ophoest, of van tijdelijk contract naar tijdelijk contract zwerft, of leeft van een loon van 1400 euro per maand, dan is het echt niet evident om te betalen voor begeleiding bij een coach. 

De afschaffing van de loopbaancheques zal gegarandeerd leiden tot meer mensen die het legertje van langdurig zieken vervoegen, wat zal wegen op de ziekte-uitkeringen. Dit wordt dus alweer een besparing die er geen is.  

De waarheid is lastiger: de afgelopen jaren verdubbelde het aantal mensen dat loopbaanbegeleiding volgde. Het systeem wordt dus te populair… En dus schaffen we het af. In plaats van te denken: als zoveel mensen hiervan gebruik maken, dan zou het ook wel eens… nuttig kunnen zijn. 

Ilona Plichart – loopbaancoach bij I love my job